Brød om morgonen

Chika Sagawa (1911–36) var fødd i den vesle hamnebyen Yoichi på Hokkaido, langt nord i Japan. Som barn hadde ho tuberkulose som gjorde det vanskeleg å gå dei første åra av livet. I ein alder av 17 flytta ho til Tokyo og blei ein del av det litterære miljøet storebroren hadde vore med på å etablere nokre år tidlegare. I tidsskriftet Shi to shiron («Poesi og poetikk»), som var ein viktig møtestad for modernistiske diktarar på denne tida, publiserte ho både eigne dikt og omsetjingar av mellom andre James Joyce. Det eigentlege etternamnet hennar var Kawasaki, og forfattarnamnet «Sagawa», som tyder «venstre elv», var truleg inspirert av kunstnarmiljøa på «rive gauche» i Paris. I samtida hennar braut mange japanske poetar med den tradisjonelle poesistilen og henta inspirasjon frå utlandet, noko som seinare, under andre verdskrig, blei sett på som upatriotisk. Sagawa døydde av kreft i ein alder av 24, og blei i mange år i stor grad gløymd. Det siste tiåret har ho fått ein renessanse både nasjonalt og internasjonalt, og ho blir i dag rekna som ein av dei viktigaste modernistiske poetane i heimlandet. Dikta til Sagawa er gåtefulle, med mange uventa og tidvis komiske bilete. I den engelske utgivinga The Collected Poems of Chika Sagawa peiker omsetjar Sawako Nakayasu på framstillinga av natur hos Sagawa, som skilde seg frå mange andre poetar i hennar samtid. For Sagawa er naturen ofte ikkje noko å lengte etter, han er tvert imot farleg og trugande. Dette kan henge saman med helseproblema til forfattaren, som truleg gjorde naturen mindre tilgjengeleg for henne, og oppveksten i eit barskt kystmiljø i nord. Eg kom over forfattarskapen til Chika Sagawa i ein bokhandel i Tokyo i 2023, der boka hennar stod på utstilling. Allereie idet eg sette meg til rette i setet på flyet heim til Noreg, byrja eg så smått å gjendikte det følgjande utvalet, før flyginga absurd nok blei avlyst og eg måtte forlate flyet og dikta blei gløymde i eit mobilnotat. Eller låg i dvale, til no.

Insekt

Insekta formeira seg med snøggleiken til elektrisitet.
Sleikte i seg byllane på jordskorpa.

Med dei praktfulle kleda på vranga sov storbynatta som ei kvinne.

No tørkar eg skalet mitt.
Huda liknar fiskeskinn og er kjølig som metall.

Det halvmåla andletet, denne løyndommen, er det ingen som veit.

Natta gjer kvinna med blåmerket, som snurrar det stolne andletsuttrykket fritt ikring, ekstatisk.




Rusten kniv

Blåkvit skumring klatrar opp i vindauget.
Lampa dinglar frå himmelen som halsen til ei kvinne.
Dunkel luft fyller rommet — breier ut éi einskild dyne.
Bøker og blekk og ein rusten kniv verkar stele livet frå meg, litt etter litt.

Då alt hånflirte,
var natta allereie i hendene mine.




Brød om morgonen

Om morgonen ser eg fleire vennar flykte frå vindauget.

Freistinga av ei grøn bille. I frukthagen blir ei kvinne utan sokkar myrda. Morgonen følgjer etter frå bak frukthagen med ein flosshatt. Berande på avispapir trykt i grønt.

Til slutt må også eg gå ned frå åsen.
Kafeane i byen er vakre glaskolbar, ei gruppe menn druknar i den kveitebrune væska.
Kleda deira breier seg ut i væska.
Madammen med monokkel riv av den siste brødbiten, kyler han på dei.




1.2.3.4.5.

Jenta løftar den grøne handa under rada av tre.
Overraska av den planteaktige huda, tek ho omsider av seg silkehansken.




Den heimsøkte byen

Å vekkje, vente, håpe på
eit bygg storslått i minnet,
oppå alle andre slags forfalne ting.

Venleiken som vi fånyttes bygde førestillingane våre på,
finst i tidas grenseland,

der er det ikkje mogleg å fortelje om
alle sorgene deira.
Men bakken er av linoleum i full blom.
Ein saueflokk fråtsar i enga, og greinene på trea,
vaggar av garde medan dei
blir dytta opp på vegen, held seg
tumlande i rørsle.
På vinterstid er alt berre
sjelelege projeksjonsbilete.
Sjelelege omfamningar,
som ein floke av fuktig ullgarn.




Dekk meg med mold kvart år, er du snill

Sløve, lydlause fottrinn
klamrande til kaprifolhekken
samankrøkt i vegkanten
du avfeldige vinter!
Hovudhåret ditt har tørka,
og menneska som vandra der oppe, har døydd
saman med minna sine.