Av
Maria Horvei

Anmeldelse.
Publisert 10. september 2021.

Om könets existens
Kajsa Ekis Ekman
Sakprosa, 358 sider
Polaris, 2021

Av
Maria Horvei

Anmeldelse.
Publisert 10. september 2021.

Om könets existens
Kajsa Ekis Ekman
Sakprosa, 358 sider
Polaris, 2021

Maria Horvei

Født 1988. Kritiker og tidligere redaktør for Vinduet.

1. *

Skjønt, nytt og nytt. Olivia Laing skriv i Everybody om den tyske legen Magnus Hirschfeld, ein leiarfigur i Weimarrepublikkens knoppande seksuelle reformasjon, som i 1910 hadde rekna seg fram til «forty-three million possible combinations of gender and sexuality, a near infinite spectrum of possibility that goes far beyond our own era’s tentative acceptance of gender and sexual fluidity. Imagine telling J.K. Rowling.»

2. *

Denne logikken gjer seg også gjeldande når Ekman viser til forsøka som er blitt gjort innan biologien for å undersøke om kjønnsidentitet kan seiast å vere medfødd. I seg sjølv er dette eit teikn på eit bakstreversk prosjekt, meiner forfattaren; tidlegare var det kvinner og homoseksuelle kroppar som vart vegd og målt for å undersøke kva det «var» med dei. Skadefryden over at desse naturvitarane ikkje kom fram til eit klart svar, er likevel påtakeleg: «Forskningen vet med andra ord inte om det finns något som heter könsidentitet

Til dette kan ein sjølvsagt innvende at det er ikkje spesielt sjokkerande at biologar har satt i gang forskingsprosjekt for å undersøke om eit gitt fenomen kan seiast å vere medfødd eller ikkje, ei heller er det overraskande at dei ikkje har funne gode haldepunkt for at dette er tilfelle. Det finst trass alt mange foreldre som hardnakka hevdar at dei elskar borna sine, til trass for at det berre er foreldreskapet, og ikkje kjærleiken, som kan avlesast gjennom biologisk materiale. Vidare lukkast ikkje Ekman i å klargjere i kva grad medfødd kjønnsidentitet er eit viktig argument for den moderne rørsla for transpersonar rettar. RFSL, den svenske motsatsen til FRI, skriv i sin respons til Ekman at dei ganske enkelt ikkje syns det spelar noko rolle om det er mogleg å bevise kjønnsidentiteten biologisk eller ikkje – sjølv om dei forstår at det er eit forlokkande argument for dei som har som jobb å overtyde andre menneske om kjønnsidentitetens eksistens.

3. *

Dei mange tilbakestega i den globale kampen for transpersonars rettar i seinare år, den sterke motviljen, diskrimineringa og hetsen transpersonar som vel å leve i tråd med sin kjønnsidentitet møter i majoritetsbefolkinga, for ikkje å snakke om den store avstanden mellom juridiske rettar og faktiske erfaringar som eksisterar – alt dette glimrar, kanskje ikkje overraskande, med sitt fråvær.

4. *

Anniken Sørlie og eg gjekk saman på Universitetet i Oslo, der me begge studerte tysk og var i same, nære omgangskrins. Hennar vidare karriere innan jussen har, diverre, gått langt over hovudet på meg.

5. *

Dette er sjølvsagt nært i slekt med tendensen til å stille seg sjølv i ein retorisk sterk posisjon i kraft av å vere undertrykt eller stå for eit marginalisert standpunkt. Dette er noko Ekman sjølv er svært oppteken av, men Om könets existens er ironisk nok sjølv eit eklatant døme på same dynamikk, der kritikk av «det nye synet» på kjønn som nemnd vert framstilt som ein Davids kamp mot Goliat.